Dat de zomer nog maar net begonnen is en de gasopslagen nu al voor 80 procent gevuld zijn, is goed nieuws; hetzelfde niveau werd vorig jaar pas in september bereikt. ‘Het gaat goed’, beaamt energieanalist Hans van Cleef van adviesbureau Publieke Zaken. Dat de opslagen al bijna vol zitten (eind oktober moet van Brussel een niveau van 90 procent zijn bereikt, wat inmiddels een formaliteit lijkt) is onder meer te danken aan de zachte winter en aan fikse besparingen op het energieverbruik.
Het vullen zelf verloopt niet sneller: doordat de opslagen afgelopen voorjaar nog goed gevuld waren, is het streefgetal eerder bereikt. Als de winter niet zo zacht was geweest, waren we nu weer flink zenuwachtig geweest, denkt de energieanalist. ‘Sterker, ik vind dat we nog steeds zenuwachtig moeten zijn. Want er zijn nog altijd veel onzekerheden.’
Opnieuw stijgende prijzen
Zelfs met volledig gevulde opslagen moet er komende winter nog veel aardgas worden geïmporteerd om de koude periode zonder kleerscheuren door te komen. Daarbij zijn alle ogen gericht op vloeibaar aardgas (lng), waarvoor Nederland en Europa concurreren met Aziatische landen. ‘Als het een koude winter wordt, hier of daar, of nog erger: in beide gebieden, dan kan nog steeds blijken dat de gasmarkt krap is’, aldus Van Cleef. Dit betekent mogelijk opnieuw stijgende prijzen en hogere energierekeningen voor huishoudens en industrie.
Bovendien zullen de opslagen na een strenge winter een stuk leger zijn, waardoor het lastiger wordt ze te vullen voor de winter van 2024 en 2025. Hoewel de situatie dus gunstig oogt, is Europa voor zijn energievoorziening, net als vorig jaar, deels afhankelijk van het weer.
Het Internationaal Energieagentschap IEA, dat afgelopen mei verklaarde dat de ergste gascrisis inmiddels achter ons ligt, ziet vergelijkbare risico’s voor de komende jaren.
Verduurzaming helpt
Behalve van besparingen komt er ook verlichting door de groei van duurzame energie. Hoe meer groene stroom er wordt geproduceerd, hoe minder de gascentrales hoeven te draaien. In Nederland werd vorige maand, dankzij het zonnige weer en de groei van het aantal zonnepanelen, bijna eenderde meer zonnestroom geproduceerd dan een jaar eerder, aldus de website Energieopwek.nl. De groei van duurzaam gaat alleen niet snel genoeg om het wegvallen van het Russische gas te compenseren, waarschuwt het IEA.
Een groeiende vraag naar gas in Azië en het Midden-Oosten kan in Europa druk op de prijzen zetten. De Chinese economie, die afgelopen winter nog op een laag pitje stond vanwege de naschokken van corona, lijkt zich te herstellen. ‘Hierdoor stijgt het gasverbruik en is de aanvoer van lng voor Europa niet per se zeker’, zegt Van Cleef. Europa kon vorig jaar veel lng inkopen doordat het flink betaalde voor het vloeibare gas en China een deel van zijn lng doorverkocht aan Europese klanten.
Europa blijft ook afhankelijk van Noors gas en Amerikaans lng. Maar een ongehinderde aanvoer van lng vanuit de Verenigde Staten staat evenmin vast, aldus de analist, omdat daar wordt gewerkt aan wetgeving die het mogelijk maakt om de export te beperken als de gasprijzen in de VS te veel oplopen. De crisis is wat Van Cleef betreft daarom nog lang niet voorbij. ‘Ook in de komende jaren blijft het spannend.’
Gastekorten ‘geëxporteerd’
Dreigen dezelfde prijspieken waarmee Nederlandse energiegebruikers vorig jaar geconfronteerd werden? Ons land heeft een goede gasinfrastructuur en importcapaciteit. ‘En we zijn vermogend. Daardoor kunnen we eventueel fysieke tekorten exporteren naar arme landen, precies zoals we vorig jaar deden.’
Anders gezegd: doordat Europese landen zich de hoofdprijs voor lng konden veroorloven, konden we vloeibaar gas kopen dat aanvankelijk voor andere landen bestemd was. ‘Dat ging dus ten koste van mensen in landen als Pakistan.’
©De Volkskrant
