Door zijn duidelijke bewoording en oprechte medeleven, oogst hij lof bij betrokken sectoren en partijen. De belangrijkste aanbevelingen uit het rapport zijn:
- 500 à 600 grote bedrijven in de buurt van natuurgebieden moeten binnen een jaar stoppen. (de zogenoemde piekbelasters)
- 2030 blijft vooralsnog het jaar waarop de stikstofdoelen gehaald moeten zijn
- In 2025 en 2028 moet er worden gekeken of er meer tijd nodig is om de doelen te halen
- Er moeten minder gedetailleerde, regionale kaarten komen i.p.v. de huidige stikstofkaart
- Alle sectoren (industrie, mobiliteit en bouw) moeten hun stikstofstofuitstoot verminderen
Betrokken partijen adviseert hij aan tafel te blijven zitten en de regering niet de rug toe te keren. De regering wordt op haar beurt op de vingers getikt vanwege tekortschietend overheidsbeleid. Remkes adviseert de vele aanbevelingen die gedaan zijn, dit keer wel over te nemen.
Aan de keukentafel
Het overnemen en inpassen van deze adviezen komen grotendeels op het bord van de nieuwe minister van Landbouw, Voedsel en Natuurkwaliteit te liggen. Piet Adema wist van tevoren niet wat er in het rapport Remkes zou staan, maar is gemotiveerd om aan de slag te gaan met de aanbevelingen. Hij ‘wil dat boeren zich weer gewaardeerd voelen’ en benadrukt dat de landbouw toekomst heeft in Nederland. Adema was eerder gedeputeerde van de provincie Friesland, waarnemend burgemeester in Achtkarspelen, Tynaarlo en Borger-Odoorn en partijvoorzitter van de ChristenUnie. Voor velen kwam zijn benoeming als een verrassing, maar mede door zijn ruime bestuurlijke ervaring is de ChristenUnie na het vertrek van Henk Staghouwer bij hem terecht gekomen. Tijdens de persconferentie stelde Adema dat hij graag in gesprek blijft met alle betrokkenen rondom het stikstofdossier.
Geroffel op de tafelrand?
Ook de Kamerleden gaan graag met Adema in gesprek. Na de eerste commissiedebatten over o.a. Landbouw, Klimaat en Voedsel en Gewasbeschermingsmiddelen, debatteert de Tweede Kamer aankomende donderdag 3 november plenair met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het advies van de heer Remkes. Op verzoek van Van der Plas (BBB) komt er voor dit debat een reactie van de minister op het recent verschenen artikel in het Financieel Dagblad ‘Ministerie verwacht zeven keer zoveel stikstofvervuilers te moeten aanpakken’. Er staat bijna negen uur gereserveerd voor dit debat (van 14:15 tot 23u) en naar verwachting zal er veel gesproken worden over het op te stellen landbouwakkoord. Kernvraag is of het lukt om binnen een half jaar een samenhangend en gedragen aanpak te maken. Dat is zeer ambitieus en dat geldt ook voor het uitkopen van 500 – 600 piekbelasters binnen een jaar.
Al sinds 2021 op tafel
De SER adviseerde in juni 2021 al dat er een landbouwakkoord nodig is voor de versnelling naar een economische, ecologische en sociaal duurzame landbouw. Demissionair minister Schouten had de SER om een verkenning gevraagd, nadat een motie van Bisschop (SGP) was aangenomen die vroeg om langjarige afspraken die de sector en de samenleving toekomstperspectief bieden.
In 2017 stelde toenmalig PvdA-Kamerlid William Moorlag in een debat voor om een nationaal landbouwakkoord te sluiten. Moorlag vond dat een dergelijk akkoord in de kern zou moeten gaan over een eerlijke prijs voor de boeren, zodat deze konden investeren in dierenwelzijn en biodiversiteit. Alle partijen zouden zich hieraan moeten committeren.
“Mijn vraag is of de minister een gebundelde inspanning wil organiseren om de agrarische sector, de voedingsindustrie, de detailhandel en de natuur- en milieuorganisaties om de tafel te brengen, om partijen uit hun schuttersputjes te halen en ze aan tafel te brengen om een nationaal akkoord natuur en landschap te sluiten naar analogie van het energieakkoord”
– William Moorlag (PvdA) in 2017
Minister Adema heeft aangegeven in november 2022 met een toekomstbrief voor de landbouw te komen. Deze brief geldt als richtinggevend voor het landbouwakkoord, dat in het eerste kwartaal van 2023 klaar moet zijn. In de brief van november zal de minister ook uitwerking geven aan het plan om een taskforce op te richten waarbij sectorpartijen betrokken worden om het versneld wegnemen van de emissies van 500 tot 600 piekbelasters vorm te geven. Deze taskforce zal samen met de provincies worden opgericht.
Aan het hoofd van de tafel?
De provincies zijn verantwoordelijk voor gebiedsgerichte aanpak om de stikstofuitstoot drastisch te verminderen. Op 15 maart 2023 zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Op dit moment worden in steeds meer provincies de lijsttrekkers bekend. De BoerenBurgerBeweging (BBB) zal dit jaar voor het eerst meedoen met de Provinciale Statenverkiezingen. Op 12 november worden de kandidatenlijsten van de BBB officieel vastgesteld, maar afgelopen week werd o.a. al bekend dat oud-wethouder John Frenken lijsttrekker wordt voor de BBB in Noord-Brabant. De kandidatenlijst van de BBB is in het Gelderland het langst, met Rik Loeters als lijsttrekker. In deze provincies liggen relatief gezien de grootste stikstofopgaves. Het zal daarom interessant zijn om in aanloop van deze verkiezingen te volgen wat de plannen zijn van verschillende politieke partijen op provinciaal niveau. Bij Publieke Zaken zullen we deze ontwikkelingen uiteraard ook volgen en blijven we beschikbaar voor vragen over dit en andere dossiers.
