Klimaatschade tegengaan
Ondanks de teleurstellingen is er toch een sprankje hoop. Een van de overwinningen van de klimaatconferentie met de meeste aandacht is een overeenkomst om een schadefonds (Loss and damage Fund) in te stellen. Dit om de meest kwetsbare landen te helpen die te maken hebben met de gevolgen voor klimaatverandering, zoals door droogte of extreem weer. Echter is de invulling van het fonds nog niet vastgesteld. Zo is nog onduidelijk hoe het fonds zal worden gefinancierd. Dat moet een jaar op zich wachten tot de volgende COP in 2023. Daar wordt het financiële stelsel verder uitgedacht.
Ook het post-2025 financieringsdoel zal moeten wachten, alsook invulling van een mitigatiewerkprogramma. Dit werkprogramma moet ervoor zorgen dat emissiereductie zal worden versneld. Ook moet het programma voor garanties zorgen zodat belangrijke staten elkaar aan onmiddellijke acties kunnen houden door klimaatambities te verhogen. De overeenkomst kwam daarentegen wel moeilijk tot stand. De moeizame onderhandelingen zorgden ervoor dat er een dag extra nodig was en landen zoals China stribbelden tegen. Een land als China is niet verplicht om in te leggen in het schadefonds, maar de optie voor financiering vanuit deze “opkomende economieën” blijft wel open op initiatief van de VS en de EU op de onderhandeltafel.
Natuurbescherming
Een ander groot land was ook prominent aanwezig op de COP27. De nieuw gekozen president Lula stelde: “Brazilië is terug om zijn banden met de wereld weer aan te halen”. Samen met Indonesië en Congo tekent Brazilië tijdens de COP27 de Rainforest Protection Act waarmee landen verantwoordelijk worden gehouden in hun belofte om ontbossing te beëindigen vanaf 2030. De landen bevatten meer dan de helft van de tropische regenwouden van de wereld. Al eerder in Glasgow werd de belofte gedaan. Hiermee kunnen de bossen de functie van CO2-opslag blijven vervullen.
Landbouw
Ook de landbouw stond centraal tijdens de top. Op initiatief van de VS en Verenigde Arabische Emiraten wordt er acht miljard dollar beschikbaar gemaakt voor emissiereductie en klimaatadaptatie van de landbouwsector middels de Agriculture Innovation Mission for Climate (AIM). Een initiatief dat reeds vorig jaar is gelanceerd. Daarnaast kondigde de VN aan dat er een publieke database van methaanlekken wordt gelanceerd. Deze lekken kunnen middels een satelliet worden gedetecteerd: het Methane Alert and Response System (MARS). Het opsporen van methaanlekken moet bedrijven stimuleren om methaanemissies terug te dringen. De ambitie om methaanuitstoot (30%) middels de Global Methane Pledge terug te dringen is inmiddels door meer 100 landen ondertekend.
Hernieuwbare energie
Het stimuleren van ontwikkelingslanden via een schadefonds is niet het enige hoe klimaatverandering wordt tegengegaan. Met Nederlandse steun is een nieuw fonds, het SDG Namibia One Fund, opgericht. Een gemengd financieringsplatform dat de groene waterstof in Namibië moet ontwikkelen en versnellen. Dit moet naar verwachting zowel publiek als privaat kapitaal aantrekken. Nederland zal middels Invest International 40 miljoen investeren om de eerste projecten te financieren. Ook is er een verklaring ondertekend met Oman om Nederland te voorzien van groene waterstof. Zo worden er import- en exportfaciliteiten opgericht, alsook een uitwisseling van kennis en onderzoek bewerkstelligt.
Fossiele brandstoffen
In het slotakkoord valt er één ding op: er is geen tekst te vinden over de afbouw van fossiele brandstoffen. Ook is er onrust over de vermelding dat er wordt gestreefd naar een mix van schone energie door hernieuwbare energie en “lage-emissie”-energie. Zo zou het noemen van lage emissie, en de abstracte definitie daarvan, ervoor kunnen zorgen dat fossiele bedrijven een ‘loophole’ kunnen vinden in het slotakkoord als het om gas gaat. Wel wordt gesteld dat dit in lijn moet zijn met nationale omstandigheden. Daarnaast blijft de doelstelling van anderhalve graad officieel staan. Tijdens de Klimaattop is er dus geen sprake van aanscherping. Volgens critici is dit resultaat van de impact van gas- en oliereuzen uit Rusland en Saoedi-Arabië die aanwezig waren op de conferentie.
“Stresses the importance of enhancing a clean energy mix, including low–emission and renewable energy, at all levels as part of diversifying energy mixes and systems, in line with national circumstances and recognizing the need for support towards just transitions”– COP27 slotakkoord
In de ogen van politici blijkt de COP27 toch gekraakt te zijn in plaats van gemaakt. “In een jaar met veel extreme weersomstandigheden en alarmerende klimaatrapporten zijn we er niet in geslaagd om grote voortgang te boeken op het terugdringen van CO2 door álle landen die veel uitstoten. Dat is buitengewoon teleurstellend”, stelt minister Jetten. Los van de teleurstelling keert de minister toch terug met een overwinning: “een echte versnelling in onze klimaataanpak”, aldus de minister over het schadefonds.
De volgende klimaatconferentie (COP28) zal plaatsvinden van 30 November tot 12 December 2023 in de Verenigde Arabische Emiraten.
