Volgens de EC past de opzet van de elektriciteitsmarkt niet meer bij de huidige marktontwikkelingen met enerzijds hoge gasprijzen en anderzijds een groeiend aanbod van hernieuwbare elektriciteit. Ursula von der Leyen, voorzitter van de Commissie, vatte de essentie van de hervorming al samen in haar toespraak over de Staat van de Europese Unie in september 2022: “We moeten er dus voor zorgen dat de prijsstelling van elektriciteit niet meer zo afhankelijk is van gas.”
Merit order
De huidige opzet van de elektriciteitsmarkt is gebaseerd op de ‘merit order’. Volgens de merit order wordt er aan de vraag naar elektriciteit voldaan door de productie van elektriciteitscentrales te rangschikken op basis van marginale kosten (kosten die één extra product met zich meebrengt). Op dit moment hebben gascentrales de hoogste marginale kosten in de merit order, waardoor deze de marktprijs voor elektriciteit bepalen. De EC wil juist van deze koppeling af om zo de voordelen van relatief goedkope hernieuwbare energie bij de afnemer te laten belanden. Echter, de vorming van de marktprijs op basis van de merit order is een gevolg van marktwerking. Bovendien is er op dit moment simpelweg niet voldoende hernieuwbare productiecapaciteit om aan het minimum van de elektriciteitsvraag te voldoen.
“We moeten er dus voor zorgen dat de prijsstelling van elektriciteit niet meer zo afhankelijk is van gas.”
– Ursula von der Leyen tijdens de Staat van de Europese Unie.
Langetermijncontracten
De EC overweegt het gebruik van twee type langetermijncontracten te stimuleren, wat ervoor moet zorgen dat de afnemers van elektriciteit beter beschermd zijn tegen de grillen van de korte termijnmarkt. Het gaat om ‘Power Purchase Agreements’(PPA’s) en ‘Contracts for Difference’(CfD’s). PPA’s zijn langetermijncontracten waarbij de afnameprijs van tevoren overeengekomen wordt tussen aanbieder en vrager. CfD’s zijn contracten waarbij het verschil tussen de geldende marktprijs en een vooraf afgesproken afnameprijs wordt betaald door de koper of verkoper, afhankelijk van een positief of negatief verschil tussen deze prijzen. De precieze invulling van het gebruik van deze langetermijncontracten is nu nog onzeker.
Consultatie
De consultatie startte op 23 januari en loopt nog tot en met maandag 13 februari 2023. Volgens ingewijden heeft de EC dinsdag 14 maart vastgesteld voor haar langverwachte voorstel tot hervorming van de elektriciteitsmarkt. De EC is voornemens het voorstel voor hervorming van de elektriciteitsmarkt, met eventuele relevante wijzigingen, tegen het einde van het eerste kwartaal van 2023 aan te nemen.
